Wonen met water door de eeuwen heen

De polder bij Ouderkerk aan de Amstel

In de middeleeuwen organiseerden grondeigenaren zich in de strijd tegen het water. De provincies Holland en Utrecht maakten daar zelfs ruzie over. Water uit de rivier de Vecht in Utrecht moest naar de Noordzee. En dat moest via Hollands grondgebied.

De eigenaren van de grond wilden hun land veilig gebruiken. Ze moesten zorgen dat er geen wateroverlast was. Dit deden ze door het aanleggen van waterstaatswerken. Dit zijn bijvoorbeeld vaarten, dijken en dammen.

Eerste bewoners

De eerste bewoners in onze streek bouwden vooral huizen op hoog gelegen grond. Zoals langs de Amstel, op de zandgronden van het Gooi en langs de rivier de Vecht.

Vanaf de 17e eeuw ging men meren droogleggen. Daardoor konden mensen ook wonen in lager gelegen gebieden.

Bestuur van de polder

De bewoners van de polders noemde men ingelanden. Meestal waren dit boeren. Uit hun midden kozen ze het bestuur van de polder. Het bestuur regelde de zaken die voor alle ingelanden van belang waren. Zoals de bouw van een gemaal.

De ingelanden droegen zelf ook hun steentje bij. Ze betaalden belasting en ze deden een deel van het onderhoud aan sloten en dijken. Het bestuur controleerde of dit goed gebeurde. Alleen mensen die grond bezaten mochten stemmen. Ook bestuurders moesten grond bezitten in de polder.

Molens, sluizen en gemalen

Het droog houden van polders gebeurde eerst met molens en keersluizen. Vanaf de 19e eeuw gebruikten we stoomgemalen. Rond 1900 werden deze gemalen vervangen door dieselgemalen.

Molenaars en machinisten van de gemalen moesten altijd beschikbaar zijn. Ook midden in de nacht. Zij woonden vlakbij de molen of het gemaal. Soms woonden ze in de molen of het gemaal zelf. Ook sluiswachters woonden vaak dichtbij 'hun' sluis.

Schoon water

Waterschappen gingen zich vanaf de 20e eeuw ook bezighouden met de kwaliteit van het water. Mensen gebruikten rivieren en grachten vaak als een open riool. Vooral in de groeiende steden werd dit een groot probleem.

Daarom bouwde de overheid zuiveringsinstallaties. Hier wordt rioolwater schoongemaakt. Het schone water kan daarna weer de natuur instromen. Dit was een belangrijke ontwikkeling in de strijd tegen de vervuiling van water. En goed voor de volksgezondheid.

Drinkwater

In het gebied van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht liggen waterbekkens. Dit zijn speciale gebieden waar we water winnen. Zodat we er drinkwater van kunnen maken. Eén ligt in het Hollands-Utrechtse weidegebied, één in de duinen bij Zandvoort: de Amsterdamse Waterleidingduinen (U verlaat deze site).

Schoon drinkwater brengen we met een netwerk van leidingen naar dorpen en steden. En ook naar de boerderijen in de polder.

Hele waterkringloop

Sinds 2006 is Waternet (U verlaat deze site) het eerste waterbedrijf van Nederland dat voor de hele waterkringloop zorgt: van rioolwater tot drinkwater. Dit doet het namens Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en de gemeente Amsterdam.