Tussen droom en daad
Het thema van de Maand van de Geschiedenis in 2015 was ‘Tussen Droom en Daad'. Dus organiseerden we een tentoonstelling rondom de dromen en daden van het waterschap. Over de eerste Amsterdamse waterleiding, Sarphati, smerige grachten en mooi watererfgoed.
Je moet durven dromen om de wereld mooier te maken. Zo ook in de wereld van het water. Samuel Sarphati en Jacob van Lennep maakten het leven van de Amsterdammers beter door hun dromen om te zetten in daden. Ze benoemden problemen en bedachten nieuwe oplossingen.
De eerste waterleiding
In 1837 brak in Amsterdam cholera uit. Het riool kwam toen nog uit op de grachten. De huisarts Sarphati zag dat de slachtoffers geen schoon drinkwater hadden. Hij zorgde voor watertanks met tappunten.
Schrijver Jacob van Lennep kwam op het idee om schoon water uit de duinen bij Zandvoort te halen. In 1853 legde hij de eerste waterleiding aan.
In 1866 brak er opnieuw cholera uit. Door Sarphati en Van Lennep vielen er veel minder doden in Amsterdam.
Amsterdam, een kolerestad
Tip: Meer weten over Amsterdam in de 19e eeuw en Sarphati? Kijk hier de aflevering Amsterdam, een kolerestad, uit de VPRO-serie De IJzeren Eeuw.
U kunt deze video niet bekijken omdat tracking cookies uit staan. Lees meer op de privacy- en cookiespagina.
Wat is er nuttig aan rioolwater?!
Sarphati heeft nog meer gedaan voor Amsterdam. Zo bedacht hij de vuilnisophaaldienst. En hij dacht dat het mogelijk moest zijn om grondstoffen uit afvalwater te winnen. Hij was zijn tijd ver vooruit: het waterschap en Waternet doen daar op dit moment veel onderzoek naar (U verlaat deze site)!
Samenwerken tegen smerige grachten
‘Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren.’ Sarphati kon zijn plannen niet altijd uitvoeren. Zelfs als het probleem ernstig was.
De kwaliteit van het drinkwater ging met sprongen vooruit. Maar met het oppervlaktewater ging het niet goed. Nog niet zo lang geleden waren de grachten in Amsterdam smerig. Dat ziet u op bovenstaande foto uit 1963.
Het is lastig om milieuvervuiling tegen te gaan. In de nieuwere stukken in ons archief (U verlaat deze site)kunt u zien hoe belangrijk samenwerking is voor schoon water. Van bijvoorbeeld het waterschap en gemeentes. In Amsterdam gaat het inmiddels goed: sinds 1987 lozen we niet meer op de gracht.
Bezoek molens, sluizen en gemalen
Sommige dromen en daden van het waterbeheer ziet u duidelijk in uw omgeving: dijken en sluizen, molens en gemalen. De meeste hebben een rijke geschiedenis, zoals de Diemerdijk.
Als u erop fietst, beseft u waarschijnlijk niet dat de dijk al zo’n 800 jaar oud is. En dat er een bloedig gevecht is geweest tussen de geuzen en de Spanjaarden: de Slag op de Diemerdijk. In deze tentoonstelling (U verlaat deze site) vindt u prenten van de Diemerdijk door de eeuwen heen.
Tip: Vindt u dit interessant? Ga dan naar onze pagina’s over watererfgoed. Of wandel het Waterkeringpad, en zie de Diemerdijk en het watererfgoed in volle glorie.